stembureau

Waarom jij zou moeten stemmen: advies van een oude man

Weet jij wat 17 maart op stapel staat? Grote kans dat het je weinig interesseert, want dan zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Waarom zou je gaan stemmen op mensen van middelbare leeftijd die je niet vertegenwoordigen? In dit stuk gaat deze oude man je uitleggen waarom het misschien toch niet zo’n goed idee is om je stempas gelijk bij het oud papier te mieteren.

Dat de verkiezingen je weinig interesseren, is natuurlijk een aanname. Eentje waarmee ik je dit verhaal in wil trekken. Maar toch. Vier jaar geleden bracht 65 procent van de groep tussen de 18 en 24 jaar zijn of haar stem uit, waar dat in 2012 nog 77 procent was. Een neergaande lijn dus. En het CBS becijferde dat zo’n 42 procent van de jongeren politiek geïnteresseerd is. Flink meer dan de helft heeft daarmee niet of nauwelijks interesse in hoe het land, en dus ook de jongeren in dit land, wordt bestuurd.

Debat: de staat van onze verzorgingsstaat

Aan de hand van grimmige kwesties

Nederland gaat 17 maart naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Studium Generale houdt 2 maart een bijeenkomst (livecast) met Pieter Omtzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) over het vertrouwen tussen burger en het openbaar bestuur.

Praat mee over mogelijke oplossingen voor de grimmige kwesties waar de regering (en de burger?) ongetwijfeld mee te maken krijgt.

Is dat erg? Ja en nee. Het is volstrekt logisch dat je niet meteen opveert bij de gedachte aan verkiezingen. Want hoeveel politici lijken eigenlijk op jou? Bar weinig, de meeste zijn van middelbare leeftijd en voornamelijk man (hoewel we nu meer vrouwen te kiezen hebben).

Het tijdsgewricht waar we in zitten werkt ook niet mee. De coronacrisis maakt talloze slachtoffers, maar jullie – studenten in het hoger onderwijs – vallen daar zeker onder. Sociaal contact is gereduceerd tot een videoverbinding, je mag van geluk spreken als je het klaslokaal een paar keer van binnen zag het afgelopen jaar.

En dat was niet jullie idee of verantwoordelijkheid.

Nog iets anders. Wantrouwen. Waarom zou je eigenlijk gaan stemmen op de politiek die je de basisbeurs door neus boorde? Diezelfde gezichten vertellen nu doodleuk dat de invoering van het leenstelsel een vergissing was, maar wat heb jij daaraan? Ik geef je geen ongelijk als je over politiek denkt als een arena van loze beloftes.

Bekend riedeltje

Laten we duidelijk zijn over de situatie waarin we zitten. Als 42-jarige hoofdredacteur van SaxNow ga ik jullie in dit stuk natuurlijk aanspreken op jullie verantwoordelijkheid om te gaan stemmen. Het riedeltje is bekend: ik vertel jullie dat democratie geen statisch gegeven is, maar de beste rechtsvorm waarvoor burgers zich moeten inzetten. Stemmen is geen plicht, maar het komt er wel in de buurt. Door je stem uit te brengen, geef je aan wat jij belangrijk vindt. Voor de samenleving, voor je eigen omgeving. Voor jezelf en voor je generatie. Geïnstitutionaliseerd niet-stemmen is geen democratie, dat is een dictatuur.

Stem je niet, dan geef je vrijheid op.

Een artikel als deze is tijdloos. Iemand van middelbare leeftijd vertelde mij toen ik 18 werd óók hoe belangrijk je stem uitbrengen is. En ik kreeg er een gratis stemadvies bij. Kon mij de politiek veel schelen in die tijd? Mwa. Ik keek weleens een actualiteitenprogramma en had af en toe een proefabonnement op een krant.

Natuurlijk is jullie generatie anders. Het nieuwsaanbod voor mij als 18-jarige was beperkt. Ik generaliseer natuurlijk als ik zeg dat jullie je nieuws en opinies vooral via social media binnenkrijgen – dat merk ik omdat ik met jonge mensen zoals jullie werk. Mijn eerste reflex is om te zeggen: dat is een karige manier van nieuwsconsumptie. Maar mijn tweede reflex is: het is niet heel anders dan toen ik jong was en het nieuws me af en toe passeerde op tv of een verdwaalde krant.

Onkritische generatie? Welnee

Maar ik weiger te geloven dat jullie een ideeënloze of een onkritische generatie zijn. Sterker, ik merk dat jullie misschien veel geëngageerder zijn dan mijn generatie. Over het klimaat en over duurzaamheid bijvoorbeeld. Of over de kansen die jullie niet krijgen, omdat voorzieningen flink uitgekleed zijn – het is niet niks om verplicht te worden om na de middelbare school ineens de juiste studiekeuze te moeten maken én zonder vertraging te studeren.

Jullie mogen, nee moeten, kritisch zijn op de generatie voor jullie. De wereld die jullie erven, had er een stuk beter uit moeten zien. Groener en eerlijker, bijvoorbeeld. En met meer ruimte om een keer een fout te maken en een scheve schaats te rijden. De eisen, wensen en verplichtingen die we op deze generatie studenten leggen, zijn onrealistisch. Zoals de filosoof Noam Chomsky – toepasselijk op twitter - schreef:

“Studenten die schulden moeten opbouwen voor hun opleiding, zullen niet snel nadenken over het veranderen van die samenleving. Als je mensen vastzet in een schuldensysteem, dan hebben ze niet de tijd om na te denken.”

Toch wil ik jullie vragen om hierover na te denken. Nee, ik vraag jullie niet om de programma’s van de politieke partijen te lezen, of dagelijks Jinek en OP1 terug te kijken. Maar vul eens een kieswijzer in. Kijk wat jij belangrijk vindt, voor nu en in de toekomst. Maak er een experiment van: kies een partij of persoon waarbij jij je goed voelt en ga stemmen.

Misschien dat je door je stem uit te brengen, die partij van keuze de komende jaren een beetje volgt. Komen ze hun beloftes na? Vertegenwoordigen ze jouw opvattingen? Over vier jaar krijg je de kans om jouw partij of persoon te belonen of af te rekenen – dan gaan we weer naar de stembus.

En laat vooral niet mensen zoals ik je zeggen wat je moet denken, geloven of stemmen. Door niet van je stemrecht gebruik te maken, doe je namelijk precies dat – je geeft je invloed over aan een generatie die in eerste instantie aan zichzelf denkt. Hoe kan dat ook anders.

rik

Rik Visschedijk