Onderzoeker Chhay Lin Lim over de corona-aanpak: “Het debat is te eentonig en te veel op angst gericht”

Wat mij gelijk opviel: op je persoonlijke blog heb je een integraal betoog van Robert Jensen geplaatst over de aanpak van de corona-crisis. Waarom?
“Het is niet zo dat ik helemaal geloof wat hij zegt, maar ik vind het debat te eentonig. Er moeten meer inzichten aan bod komen. Ik denk dat dat ook een rol is van een docent: soms afstand nemen van het onderwerp en informatie vanuit verschillende standpunten aanbieden.”

Maar ben je dan niet bang om onjuiste informatie te verspreiden?
“Volgens mij luisteren er behoorlijk veel mensen naar Robert Jensen. Als we die mensen willen bereiken, of zelfs willen overtuigen van hun ongelijk, dan zullen we eerst moeten luisteren naar wat hij zegt.”

Jij zegt dus eigenlijk: we horen maar te weinig verschillende geluiden in het debat.
“Ja. Ik vind het heel schadelijk voor de samenleving als er geen tegengeluid is. Het is schadelijk omdat de mens zich daardoor heel snel schikt aan degene die het meest roept. In dit geval is degene die het hardst roept en het meest roept de overheid. Communicatie zelf is daardoor een machtsmiddel, dat zie je heel goed.”

Maar we hebben toch als burgers bewust die macht overgedragen? Daar zijn machtsstructuren voor ontworpen. Wij kennen een representatieve democratie.
“Dat is waar crypto-anarchisten het niet mee eens zijn. We hebben een representatieve democratie, inderdaad, maar dat betekent niet dat de overheid representatief is voor mij of voor jou. Als je kijkt hoeveel mensen er stemmen, de opkomst is zestig procent als we geluk hebben. Die andere veertig procent wordt niet vertegenwoordigd.”

Daar kijk ik toch anders tegenaan. Die andere 40% had namelijk wel de mogelijkheid om te stemmen.
“Dat is waar. Maar stemmen is in mijn optiek geen goed middel om de samenleving vooruit te helpen. Daarnaast heeft jouw stem minimale bijdrage op de politiek die uiteindelijk wordt gevoerd. Om te stemmen moet je jezelf up to date houden, daarvoor moet je investeren. De 'kosten' om jezelf up to date te houden over politiek zijn hoger dan de kosten om je dagelijks leven te leiden. In de economie zeggen we daarom ook wel dat mensen bewust "rationeel onwetend" zijn over politiek. Daardoor stemmen ze met te weinig kennis. Het volk weet vaak niet zo goed wat ze willen of wat de consequenties daarvan zijn.”

Nu is er volgens jou maar één geluid dat echt verkondigt wordt. Wat bedoel je daarmee?
“Er heerst echt een enorme angst voor corona. Zo las ik net het nieuws. Dan vind ik het angstaanjagend dat veel mensen zeggen, goh die corona-app is handig, maar ik ben toch nog wel een beetje bang om het te installeren. Maar tegen een beloning zijn ze dan wel bereid het te gaan gebruiken. Dat vind ik eng. Dat betekent dat zij van nature uitgaan van de autoriteit van de overheid, die zegt dat corona eng is en dat zij zoveel mogelijk gebruik moeten maken van de app.”

Jij ziet een weerloos bang, volk dat maar meegaat vanuit angst?
“Wat mij beangstigt is dat we bij corona, wat misschien nog best mild blijkt te zijn, nu al bereid zijn om zoveel vrijheden op te geven. Straks is het misschien iets anders. In Amerika hebben we ook zoiets gezien bij de Patriot act, waar bepalingen inzitten die bijvoorbeeld funest zijn voor Nederlandse blockchainbedrijven.”

Ik ben ook bang voor corona of om anderen te besmetten. Heb jij dat dan niet?
“Ik heb die angst ook, maar ik denk dat we moeten blijven relativeren. De kans dat ik corona krijg is heel reëel, maar de kans dat ik sterf of heel ziek wordt is niet zo reëel. Ik denk dat je de keuze bij de mensen zelf moet laten: wat doe ik nou in deze situatie? Ik denk dat mensen verantwoordelijker omgaan met de situatie op het moment dat je ze vrijlaat in hun keuze.”

Dit is niet alleen een risico dat je zelf neemt. Ik ben niet bang om zelf ziek te worden, maar wel om een familielid met een longaandoening te besmetten.
“Dan vind ik het goed dat je je verantwoordelijkheid neemt, omdat je je familielid wil beschermen. Ik vind het fijn om een masker te dragen. Dat doe ik omdat ik persoonlijk geloof dat ik die verantwoordelijkheid moet dragen voor mijn naaste omgeving, niet omdat het wordt opgelegd.”

Heb je vanuit je vakgebied bezwaren tegen de corona-app?
“Voor mij is het belangrijkste dat de privacy goed gewaarborgd is. Ik denk dat we dat wel kunnen doen. Eerlijk gezegd hebben we daarvoor niet eens blockchain nodig. Wat ik wel belangrijk vind: we hebben de Authoriteit Persoonsgegevens (AP) als toezichthouder. Dan moet je daar naar handelen. Ik krijg nu de indruk dat de minister de app probeert te releasen, zonder dat de AP heeft gezegd dat de privacy goed is gewaarborgd.”

Stel dat de goedkeuring van de AP komt, dan vind jij het prima?
“Zolang het gebruik maar niet opgelegd wordt en de anonimiteit gegarandeerd is, zeker.”

Wat als de verantwoordelijken van Saxion straks zeggen: ik wil dat iedereen die hier werkt die app gebruikt?
“Ik geloof sterk in het eigendomsrecht. Saxion is eigenaar van de locatie en de gebouwen, dus mogen zij ook bepalen wie daar binnenkomt. Als een app daarbij voorwaarde is, dan staan ze daarbij in hun recht.”

Zou je de app zelf gebruiken?
“Ik denk het wel. Ik wil gewoon weten of ik bij iemand in de buurt ben geweest die corona heeft. Mensen moeten de vrijheid krijgen om hun data te delen, of niet. Die keuze is er nu, dus dat is de reden dat ik toch wel de corona-app ondersteun. Twee voorwaarden zijn daarbij essentieel: de privacy moet gewaarborgd zijn en er moet echt een keuze zijn.”

Is het moeilijk de privacy te waarborgen?
“Ik denk dat het niet heel erg moeilijk is. Ik heb er vertrouwen in dat Brenno de Winter, die bijdraagt aan de app, dat allemaal goed voor elkaar krijgt. Ik denk dat je daar niet eens blockchain voor nodig hebt.”