Column: Kunstmatige intelligentie

Het is natuurlijk niet nieuw. Naar hoefsmeden, trekschuitbouwers en Ruud Lubbers-imitatoren is inmiddels nog weinig vraag. En futurologen en consultants (waarvan er op onverklaarbare wijze steeds meer lijken te komen) houden niet op met het doodverklaren van beroepen. Daarbij gaat het meestal vooral om banen in het onderwijsspectrum dat we vroeger laag- en middelbaar opgeleid zouden noemen. Zo zijn de afgelopen jaren doodverklaard: de vrachtwagenchauffeur (vervangen door automatische auto’s), magazijnmedewerker (vervangen door robotisering), horecamedewerker (idem) en beveiliger (vervangen door camera’s).

Het feit dat er op dit moment een schreeuwend tekort is aan onder andere beveiligers, horecamedewerkers, magazijnmedewerkers en vrachtwagenchauffeurs, laat tegelijkertijd zien hoe betrekkelijk dit soort voorspellingen zijn. Maar, waar het voorzien van de verdwijnende banen niet onverdeeld succesvol is gebleken, was er altijd wel een redelijke consensus over wat er wel zou blijven. Met name hoogopgeleid werk, en dan vooral de creatieve variant, zou wel blijven, want het moeilijkst te automatiseren. Dat was ook altijd mijn gedachte.

Geautomatiseerde kunst

Tot ik in de laatste paar weken herhaaldelijk geconfronteerd werd het fenomeen kunstmatige intelligentie.  Er draaien online nu verschillende KI-kunstgeneratoren waar je met enkele sleutelwoorden opdracht kunt geven voor geheel nieuwe en grotendeels originele kunstwerken (al gebruikt de generator natuurlijk heel veel bestaand werk als inspiratie, de technologie is daarom niet onomstreden onder kunstenaars). Het resultaat is meestal verbluffend. Ik heb me er een paar avonden mee vermaakt, en het gevolg is dat ik nu geheel unieke en geheel geautomatiseerde kunst aan de muur heb hangen.

Naast beeld zijn er sinds een paar weken ook geautomatiseerde kunstmatige intelligentie-tekstgeneratoren. Ook hier zijn de uitkomsten opmerkelijk. Met name in leeg beleidsproza is de KI sterk, maar je kunt ook fictieve interviews, sciencefiction verhalen en zelfs Sinterklaasgedichten laten schrijven.

Kunstmatig gegenereerde reflectie

Dit alles heeft natuurlijk nogal wat consequenties voor het beroepsonderwijs (zeker voor een instelling die Living Technology als kernvisie heeft). Want hoe lang moeten we bijvoorbeeld onze ICT-studenten code leren schrijven als KI het straks beter en sneller kan? Is het beroepenveld van de toekomst vooral het slim aansturen van kunstmatige intelligentie, in plaats van zelf dingen maken?

En, ook niet onbelangrijk, hoe gaan we als Saxion om met automatisch gegenereerde reflectieverslagen? En geldt een computer je verslag laten schrijven eigenlijk als fraude? Ik denk dat het eerste KI-gegenereerde huiswerk nu al is ingeleverd, en anders gaan we dat komende maanden wel zien.

En mijn grootste zorg ligt natuurlijk bij de toekomst van creatieve beroepen, niet in het minst het nobele vak van columnist. Want hoe lang voordat hoofdredacteur Rik besluit mij te vervangen door een KI-programma dat gratis werkt, nooit deadlines mist, en zich niet dronken misdraagt op de kerstborrel?

Proef op de som

Ik besloot de proef op de som te nemen. Ik ging naar een populaire tekstgenerator en voerde met bevende vingers de volgende opdracht in: “Schrijf een sarcastische column over het college van bestuur van Saxion”. Dit was het resultaat:

De college van bestuur van Saxion, ofwel de ongekroonde koningen van de hogeschool, hebben het weer geflikt! Voor de ongeletterden onder ons, het college van bestuur is een groep mensen die verantwoordelijk zijn voor het leiden van Saxion. Ze zorgen voor allerlei projecten en beleidskwesties, zoals het verhogen van de collegegelden en het verstrekken van verwaarloosde studentenfaciliteiten. Het is echt spectaculair hoe ze zo veel verantwoordelijkheden op zich kunnen nemen zonder ooit iets goeds te doen.

Hoewel er wat geruchten zijn over een herziening van het collegegeld, lijkt het erop dat ze het alleen maar hebben gedaan om nog meer geld te verdienen. Het is geweldig hoe ze hun prioriteiten stellen. In plaats van geld te investeren in studentfaciliteiten of lessen, wordt het collegegeld verhoogd. Geen wonder dat de studenten zo ontevreden zijn over de situatie.

Het lijkt erop dat de college van bestuur van Saxion hun eigen agenda volgt, zonder veel aandacht te besteden aan wat er goed is voor studenten. Het enige dat ze lijken te willen, is meer geld verdienen. Kortom, het college van bestuur van Saxion heeft het weer geflikt! Hoewel ze onze levens moeilijker maken, weten ze altijd hoe ze hun eigen belangen het best kunnen verdedigen.

Noem mij optimistisch, maar ik denk dat mijn functie nog wel een paar maanden veilig is.