Belarussische dissident Maksim maakt werk voor Saxion voor Oekraïne: “We moeten het samen doen

Het leven van Maksim voelt momenteel als een gevecht, vertelt hij, terwijl hij het door hem net gemaakte kunstwerk voor de hoofdingang van Saxion in Deventer nog iets bijwerkt. De graffiti-artiest (33) uit Minsk vluchtte uit Belarus naar Nederland, en woont nu in de noodopvang in Deventer, terwijl hij hoopt op betere tijden, zekerheid vooral. “Soms wil ik niet meer leven en weet ik niet waarvoor ik opsta. Op andere momenten vind ik weer de kracht om door te gaan.”

Uit veiligheidsoverwegingen wil hij niet met zijn gezicht op de foto, en ook niet met zijn achternaam genoemd worden. Ook over zijn beweegredenen om Belarus te verlaten wil hij nu liever niet te veel kwijt. Wel dat de situatie er slecht is, dat hij de overheid haat (‘maar de mensen niet’), dat hij er monddood werd gemaakt en er niet kan terugkeren.

Wat hij ook haat, is oorlog, zegt hij er gelijk bij. Zonder dat hij daarbij nu over kanten wil praten. Volgens hem wordt er veel te veel over kanten gepraat, en dat helpt niet. “Er is Russische propaganda, er is Europese propaganda. Uiteindelijk is het allemaal propaganda en zijn de mensen de dupe van deze oorlog. Ik haat oorlog.”

Kunstwerk

Daarom wilde hij ook bijdragen aan de actie voor Oekraïense studenten, en dat doet hij door een kunstwerk te maken. Niet op een muur of gebouw, zoals hij gewend is, maar op een doek. Dat schilderij is te koop; de opbrengst gaat volledig naar de Oekraïense studenten van Saxion. “Ik ben artiest, dus dit is mijn manier om te helpen. Ik wil mensen blij maken, en het liefst met mijn kunst.”

In dit schilderij staat de wereld centraal, die door krachten – overheden – uit elkaar getrokken dreigt te worden. Die willen totale controle, maar dreigen de wereld daardoor te verscheuren. Alleen de mensen samen kunnen hem bij elkaar houden. “De gewone man weet vaak de helft niet van de plannen van de overheid.” Hij ziet daarbij ook parallellen met de boerenprotesten in Nederland. “Alleen samen kunnen we die politieke spellen tegen gaan. Als we niks doen, dan gaat het mis. Dat heb ik geprobeerd met dit werk uit te beelden.”

Maksim maakte zijn werk op verzoek van Saskia Zwolle en Britt Krabbe. Sterker nog; terwijl hij staat te werken, slepen zij zoveel mogelijk donaties binnen voor Saxion voor Oekraïne. Niet namens Studium Generale, waar ze allebei werken, maar op persoonlijke titel. En dat gaat voorspoedig, zegt Krabbe. “Ik schat dat de helft van de mensen die ik aanspreek wel doneert.”

 

Een van hen is Pabo-studente Anke Beverdam. In haar stagegroep had ze ook twee Oekraïense kinderen. De verhalen die ze van hen hoorde, waren hartverscheurend. “Dus ja, ik vind het belangrijk dat deze studenten hier kunnen studeren.” 

En dan is er dus het werk van Maksim. Zwolle en Krabbe roepen iedereen, van individu tot opleiding, op om dat te kopen. Het past mooi bij de entree van een academie, denken ze. Krabbe: “Wij denken bijvoorbeeld aan academies nog niets gedaan hebben voor de actie. Op deze manier wordt de manier om te steunen je ook een beetje in de schoot geworpen. We zijn heel benieuwd wie toehapt.”