Column: Da’s pech: student weg
Ongeveer een jaar geleden werd bekend dat het collegegeld van studiejaar 2021-2022 zou worden gehalveerd vanwege het belemmerde onderwijs in de coronatijd. Een jaar later is sprake van een bijzonder contrast: het collegegeld schiet omhoog en mogelijk betalen lenende studenten straks rente over hun studiefinanciering… met terugwerkende kracht.
Maximaal lenen is maximaal leven. Ome DUO even lief aankijken. Wellicht klinken zulke uitspraken straks een stuk minder op campus of horen we ze helemaal niet meer. Hoe gewaardeerd de coronakorting begin dit studiejaar ook werd (alhoewel dit gepaard ging met een lagere studiefinanciering), zo bitter is de nasmaak van de ontwikkelingen die vorige maand ter sprake kwamen. Na een jarenlange rente van 0 procent op de studieschuld dreigt het percentage te gaan stijgen naar meer dan 1,5. De inflatie heft zijn tol, zullen we maar zeggen.
De leenstelsel-, oftewel pechgeneratie van studerend Nederland zou hiermee nóg een financiële domper voor de kiezen krijgen, na het missen van de basisbeurs, die in studiejaar 2023-2024 terugkeert. Gelukkig redt het kabinet de dag door iedere gedupeerde student een compensatie van duizend euro toe te kennen. Hooray, hooray…
Woon je op kamers en ben je afgestudeerd? Dan is de eis vaak dat je binnen een bepaalde termijn je woning verlaat. Maar het vinden van een eigen plek wordt met de dag moeilijker. Voor ‘starterswoningen’ vraagt men inmiddels tonnen en een studieschuld van tientallen duizenden euro’s wekt niet bepaald een stabiele indruk bij een hypotheekverstrekker. De financiële last van pechstudenten weegt alsmaar zwaarder. Maar ook mentaal ontstaat druk om bijvoorbeeld studievertraging, en daarmee extra leningen, te voorkomen.
Deens model
Eerder deze maand las ik hoe het collegegeld in Denemarken geregeld is. Dat werkt als volgt: iedere student ontvangt vanaf het starten van een opleiding studiefinanciering, onafhankelijk van het inkomen van zijn of haar huishouden. Het collegegeld kost je hierdoor niets. Ben je uitwonend? Dan krijg je 600 euro extra per maand als uitkering(!). Je hoeft dus niks terug te betalen. Mocht je nog een aanvullend bedrag nodig hebben kun je dit lenen.
In Zweden hanteert men een soortgelijk systeem, maar staat de financiering in lesvrije maanden stil (denk aan de zomervakantie). Wel fijn: je kunt er tot je 47ste studiefinanciering aanvragen!
Het kan dus anders, alleen blijkbaar niet hier. Afgelopen elf juni stonden studenten massaal op De Dam in Amsterdam voor het StuFi-protest. ‘Niet mijn schuld,’ viel van vele bordjes te lezen. De jongeren demonstreerden onder andere voor een hogere tegemoetkoming, het liefst een volledige kwijtschelding van de studieschuld, en een basisbeurs waarmee schuldenvrij kan worden afgestudeerd. Dit, zonder dat de onderwijsbegroting hiervoor wordt aangeraakt.
Het gevreesde rentepercentage is oneerlijk en kan schulden met royale bedragen doen laten oplopen. Als goedmaker voor het leenstelsel wordt een schamel miljard beschikbaar gesteld voor de tegemoetkomingen, terwijl ruim acht miljard euro aan staatssteun in destructieve fossiele industrie wordt gestopt. Een bijzonder uithangbord voor het Nederlands onderwijs en haar instroom van werkzoekenden in tijden van nationale personeelstekorten.
Rubrieken
Gerelateerde artikelen
Column: Effe reflecteren
De herfstvakantie is voorbij en de eerste toetsweken van het studiejaar naderen met rasse schreden. Voor veel studenten betekent dit een drukke fase met tentamens, portfolio’s of presentaties, met als o zo geliefde kers op de taart: reflectieverslagen! Welke studie je volgt maakt niet uit: het reflectieverslag is een stapsgewijze kwelling voor iedereen.
Column: Treinleed
Het is verrassend fris als ik de achterdeur op slot draai en mijn fiets de tuin uit begeleid. Terwijl ik de dorpse klinkers oprijd ga ik vlug na of alles in mijn rugzak zit. Het was een lichtelijk gehaaste ochtend, en niet zonder gevolgen: in gedachten zie ik mijn laptoplader eenzaam aan zijn vaste stopcontact bungelen. Ik overweeg kort of hij vandaag nodig zal zijn, maar kom al gauw tot het oordeel: je gebruikt Adobe-programma’s op een Mac, Mirte. Niet opladen is geen optie.
Column: Een laatste eerste keer
Daar sta ik dan. OV-kaart in de hand – het laatste jaar voor hij verloopt. Het laatste jaar gratis met de trein, dankzij het studentenproduct. Het laatste jaar. Ik kijk opzij en zie gespannen hoofden met grote rugtassen eronder. Eerstejaars, denk ik, als ik hun leeftijd mag inschatten.