Column: Radicale twijfel
Ik kan me nog goed het moment herinneren dat ik begon te twijfelen aan wat ik tot dan toe voor waar had aangenomen. Ik zal een jaar of 18 geweest zijn en het was na een les wetenschapsfilosofie. Wat me scherp voor de geest staat is dat vanaf dat moment de wereld op zijn kop stond en dat ik me bij alles begon af te vragen waarom iets waar was en waar ik dat dan op zou kunnen baseren. Ik denk dat daar de radicale twijfel zijn intrede deed. Nu, heel wat jaren later, vind ik dat niet meer zo erg maar als student was ik er nogal door gefrustreerd.
(Het ontbreken van) academische vaardigheden en kritisch denken wordt vaak genoemd als het om studenten gaat en, dan vaak in één adem met APA en kennisclips. Ik vraag me wel eens af of we ons als docenten er wel bewust van zijn dat studenten ons perspectief in de les als de waarheid zien en niet als een bepaald wetenschappelijk of zelfs pseudowetenschappelijk perspectief waarbij je tegenover het ene perspectief rustig ook een heel ander kunt zetten en dat je dat met argumenten kunt onderbouwen.
Filosoof Harry Frankfurt heeft het naast de waarheid en de leugen nog over een andere vorm. Namelijk de bullshit met de bullshitter als verspreider van deze tja, hoe vertaal je het in ronkend Nederlands, poep. Volgens hem zit onze hedendaagse wereld er vol mee en daarom heeft hij er een hele studie van gemaakt. Juist omdat het overal om ons heen is, is het zo gek dat we het nauwelijks herkennen, of misschien juist daarom.
Gebrek aan kennis
De bullshitter, oftewel poepprater (poepra in studentenafko) is niet zo geïnteresseerd in de realiteit, dus niet in het vertellen van de waarheid en ook niet in dat van de onwaarheid (denkoefening: bullshit hoeft dus ook niet per se onwaar te zijn). De poepra vertelt vooral datgene wat zijn eigen overtuiging ondersteunt. Vaak heeft dit te maken met een (bewust of onbewust) gebrek aan kennis.
De poep is dan een welkom smeermiddel voor de onzekerheid. Die onzekerheid is overal en daarmee de poep. Niet alleen de duidelijke poep op X en andere sociale media, maar ook meer stiekeme poepjes, poepjes die niet echt te herkennen zijn aan hun geur, maar toch wel degelijk poepjes zijn. Maarja, hoe herken je die dan mevrouw, hoor ik mijn studenten al zeggen.
Als ik bijvoorbeeld zeg dat bullshit overal is en dat je waarschijnlijk deze week al tweeduizend keer meer bullshit tegen bent gekomen dan een normaal persoon die duizend jaar geleden leefde dan is dat bullshit. Want wie was een normaal persoon duizend jaar geleden en hoe kan ik weten hoeveel poep je deze week tegen bent gekomen?
Waarschijnlijk klink ik best overtuigend, maar het heeft met correcte informatie weinig te maken. Dus we moeten goed kijken naar waar nu precies over gepraat wordt. Welke realiteit wordt beschreven en wat zijn de ondersteunende feiten? Bullshit is moeilijker te ontmaskeren als we het er graag mee eens willen zijn. Dus het belangrijkst is om ons bewust te zijn van de beperkingen van ons eigen denken.
Op mijn bureau lag van de week ineens een soort spinnenweb met zes vakjes en daarin allemaal scores, onderverdeeld in bullits met zinnen als ‘idealen willen bereiken’, ‘dankbaarheid’, ‘zinvolle dingen doen’, ‘kunnen werken’ en nog veel meer. Het bleek om positieve gezondheid te gaan. Heel, heel belangrijk volgens velen in gemeenteland, de medische wereld en zelfs het onderwijs.
Gerelateerde artikelen
SaxNow wint prijs met column ‘Neveninkomsten’ van Frank Futselaar; én krijgt aanmoediging
De column ‘Neveninkomsten’ van Frank Futselaar kreeg donderdag een gedeelde derde prijs bij de Kring Awards. “Heerlijke column, creatief, satirisch en (tijd)geestig, waarin de auteur bezuinigingen op een cabareteske wijze bespreekt en – geïnspireerd door andere branches – filosofeert over nieuwe inkomstenbronnen voor zijn hogeschool”, aldus het juryrapport.
Het lijden van langstuderende studenten ging ze aan het hart, dus begonnen docenten Corrie en Egbert-Jan een klasje dat geen klas is
A-systemisch, noemen docenten Egbert-Jan Pasman en Corrie Hemkes de aanpak die ze bedachten voor langstudeerders van Civiele Techniek. Lokalen regelen ze zelf voor hun klasje, dat eigenlijk geen klas is. Ze voelen zich verantwoordelijk. “We zien het menselijk leed dat hierachter schuil gaat.”
Nieuwe stek voor ‘De Tulp’: kolossaal kunstwerk moet in Den Helder weer tot bloei komen
‘De Tulp’ krijgt een nieuwe stek. Saxion schenkt het megakunstwerk dat sinds 1996 voor het gebouw in Deventer staat aan De Nollen, een kunstlandschap in Den Helder dat beheerd wordt door de zoons van de overleden maker. Het werk stond de plannen voor de entree aan de stadskant van het gebouw in de weg.