Column: Taalcuriositeit

Het komt vast niet als een verrassing dat ik een groot liefhebber ben van allerlei taalfenomenen. Als docent kom ik regelmatig prachtige taalcuriositeiten tegen. Bijvoorbeeld van studenten die zich in een visuele cirkel bevinden, wat grammaticaal niet eens zo onjuist is, maar vermoedelijk niet wat ze bedoelen.

Of, wat je bij ons op de opleiding nog wel eens tegenkomt, ze schrijven over slachtoffers van huishoudelijk geweld. Een serieuze zaak natuurlijk, maar ondertussen moet ik dan gniffelen bij beelden die zo’n zin bij mij oproept van afwasmachines die aan emotionele manipulatie doen of een stofzuiger die grensoverschrijdend gedrag vertoont.

Ongetwijfeld ergert (niet irriteert) men zich vast wild aan de ontwikkeling ‘zij wilt morgen naar de les gaan’. In eerste instantie zag ik deze vooral op schrift voorbijkomen, maar inmiddels hoor ik hem ook in de gesproken taal. Ik ben wat dat betreft niet zo behoudend, over een decennium misschien al wel zou het best kunnen dat zij wilt (in plaats van zij wil) als derde persoon tegenwoordige tijd de standaardversie wordt van het werkwoord willen.

We schrijven immers ook niet meer boven aan een mail ‘weledelgestrenge heer’ (of vrouwe), maar hi/hai/hoi of mijn persoonlijke jeukaanhef ‘hee jij’. Gelukkig is die laatste nog niet tot zakelijke communicatie doorgedrongen.

Betekenis

Meer problemen heb ik ermee als de schrijfwijze zorgt voor een betekenisverschil. Bijvoorbeeld het verschil tussen geld/geldt voor de hele straat. Een kleine d/t fout zorgt hier zomaar voor een heel verschil in verwachtingen (en welvaart). Daarom verbaasde het me nogal dat ik de afgelopen week ineens allemaal berichtjes kreeg van bekenden die de Tubantia hadden gelezen en dat kwam niet doordat ik nu weet dat ze de Tubantia lezen. Ze maakten zich erg zorgen, aangezien de helft van de academies van Saxion zou verdwijnen en vroegen me meelevend hoe ik me daarbij voelde. Er waren zelfs raadsvragen gesteld in de Enschedese gemeenteraad.  

Ook hier lijkt een opvatting van betekenis de boosdoener, alhoewel het gelukkig niets met spelfouten te maken heeft. Het maakt namelijk nogal uit of met de titel ‘Saxion halveert aantal academies en diensten’ het halveren van het aantal organisatorische entiteiten (academies en diensten) bedoeld wordt als ‘robuust en samenhangend’ (wat is dat eigenlijk?). Of dat het gaat om een halvering van het aantal werknemers dat bij zo’n academie of dienst werkzaam is, wat de lezing lijkt te zijn van alle bezorgde mensen die mij berichtjes stuurden.

Ik ben in taalkundig opzicht vooral blij dat er gewoon gesproken wordt over reorganisatie, in plaats van hippe termen als revitalisatie of herschepping. Dus laten we vooral scherp zijn op de bedoelde betekenis. In dat opzicht ben ik dan ook wel weer benieuwd wat de CvB besluiten over vaststellingsovereenkomsten en doorontwikkeling functiegebouw on-hold in relatie tot herstructurering betekenen.

Ik voel me trouwens prima. 

kim

Kim ter Hedde

Kim ter Hedde werkt sinds 2012 voor de Academie Mens en Maatschappij en is oud-voorzitter van de Academieraad. Ze studeerde Nederlands (moderne letterkunde) aan de Universiteit Groningen en heeft o.a gewerkt voor het ROC en verschillende organisaties binnen het sociale domein.