deventer

Commentaar: Poen-cao

De cao-onderhandelingen voor het hbo gaan langer duren en daarmee staan de gevraagde loonsverhogingen in de ijskast. Dat is wrang voor medewerkers die de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen, betoogt hoofdredacteur Rik Visschedijk. Werkgevers en vakbonden moeten zich inspannen voor die mensen, vooral zij die in de laagste loonschalen zitten. Gewoon op je werk komen als je geldzorgen hebt, is al een heel bijzondere prestatie.

Een ‘poen-cao’, zeventig procent van de hbo-leden van CNV-onderwijs zou dat prima vinden, blijkt uit een enquête. Oftewel: zet de ruimte voor arbeidsvoorwaarden in de nieuwe cao voornamelijk in voor loonsverhoging. Volgens de gezamenlijke bonden ondervindt een groot deel van de werknemers in het hbo de negatieve financiële gevolgen van de inflatie en energieprijzen aan den lijve. De Algemene Onderwijsbond (AOb) hield ook een enquête, onder 1700 medewerkers. Veertig procent zegt in financiële problemen te komen als er geen loonsverhoging komt.

Het zijn niet-malse eisen die de hbo-vakbonden stellen aan de werkgevers, verenigd in de Vereniging Hogescholen. Ze willen veertien procent loonsverhoging, gelijk aan de inflatie van 2021 tot 2022 en vragen een verhoging voor de vergoeding voor dienstreizen en minimumbedragen voor woon-werkverkeer, om die kostendekkend te maken. Laat Saxion die nu net dit jaar verlaagd hebben, ten faveure van het openbaar vervoer en de fiets.

Of die eisen nu realistisch zijn of niet, de urgentie mag duidelijk zijn. Het water staat sommige - en misschien wel vele - werknemers aan de lippen. Het leven wordt almaar duurder, het inkomen blijft gelijk. Het is wrang dat de cao-onderhandelingen voor het hbo gaan langer duren, zoals de AOb gisteren op haar site bekend maakte. Daarmee loopt de huidige CAO, die 1 april afloopt, door tot de onderhandelaars een nieuw akkoord sluiten. De intentie is om dat zo snel mogelijk, maar voor de zomer, te doen.

Mosterd na de maaltijd

Dat uitblijven van witte rook heeft directe gevolgen. Mensen die de eindjes al niet aan elkaar kunnen knopen, moeten wachten tot de onderhandelaars eruit zijn. Misschien dat de nieuwe cao hen met terugwerkend kracht compenseert, maar dat is mosterd na de maaltijd. De geldzorgen zijn er nu, mensen komen op dit moment maandelijks tekort om zichzelf of het gezin te onderhouden.

Energiecrisis, wooncrisis, klimaatcrisis – dat er een crisis is moge duidelijk zijn. Een crisis vraagt, schreeuwt en smeekt om leiderschap en grote maatregelen. Hiervan zouden de vakbonden én de werkgevers tot in de vezels doordrongen moeten zijn. Om in het geliefde jargon van Saxion, de Sustainable Development Goals te spreken (nummer 1): ‘No poverty’. Dat begint bij je eigen huishouden, bij je eigen instelling, bij je eigen mensen.

Natuurlijk: een generieke loonsverhoging van de gevraagde 14 procent voor de meer dan 50.000 werknemers in het hbo heeft enorme financiële consequenties. Dat daarover nagedacht, onderhandeld en nagerekend moet worden – en dat een paar keer – is vanzelfsprekend. Maar het kost tijd. Die tijd hebben zij die hun spaarrekening uitputten gewoonweg niet. Het is crisis.

Waar is het antwoord van de onderhandelaars, de bonden en de werkgevers? Wat doet Saxion eigenlijk voor haar werknemers die de boel draaiende houden, maar van een modaal salaris of minder moeten rondkomen, vroeg docent-onderzoeker Social Work Ben Boksebeld zich in SaxNow af. Hij vroeg in zijn ingezonden opinie niet om geld, maar om een duidelijk hulpaanbod vergelijkbaar met het financieel loket voor studenten.  

Onbezongen helden

Al die denkkracht in het hbo, en in het bijzonder op Saxion, zouden we ten goede moeten aanwenden. Een schot voor de boeg: geef de onbezongen helden, de medewerkers in de lagere salarisschalen - zoals de huismeester, de helpdeskmedewerker, de receptionist en de administratief medewerker - per direct een flinke loonsverhoging. Want de lector, de directeur, de manager, de hoofddocent en de hoofdredacteur – die zingen het waarschijnlijk wel uit tot de witte rook uit de Sixtijnse Kapel kringelt.

En ja, dat zal vast moeilijk zijn, want de cao moet tot op de komma uit-onderhandeld en uitgeschreven worden. Wellicht vindt Saxion zelf de mogelijkheid om de zwaarst getroffenen tegemoet te komen, nu we wachten op een cao-akkoord. Waarom niet een gratificatie voor zij die het nodig hebben?

Want de gratificatie is een eenmalige bonus ‘vanwege een bijzondere prestatie’, zo staat in de huidige cao. En laat naar je werk komen en stug doorgaan nu een heel bijzondere prestatie zijn, als je al op zwart zaad zit en er geen uitzicht op snelle verbetering is.