Commentaar: Bezuinigingen

Studenten van de studievereniging Facility Business Society begonnen een hartverwarmende actie: ze zamelden in korte tijd 151 handtekeningen in voor hun docente Annouk van der Lely (Facility Management). Ze vernamen in de wandelgangen dat Van der Lely – een bijzonder populaire docent – Saxion moet verlaten vanwege de bezuinigingen. Haar contract wordt niet verlengd en daar zijn deze studenten het niet mee eens.

De bezuinigingen waar Saxion voor staat krijgen hiermee een gezicht. Van der Lely is niet de enige die Saxion moet verlaten. Het niet-verlengen van tijdelijke contracten is voor directeuren een van de weinige knoppen waaraan ze kunnen draaien, en die ook nog eens direct effect sorteert. Het lelijke woord ‘personeelslasten’ zegt alles: de grootste kostenpost op de begroting zijn nu eenmaal de medewerkers.

Betrokkenheid

De brief van de studenten, en de mede-studenten die ondertekenden, laat zien dat er actiebereidheid en betrokkenheid bij de opleiding is. Ze komen op voor hun docent, maar ze wijzen ook op het grotere perspectief. ‘De zorg die wij hebben (…) is dat de kwaliteit van onderwijs hierdoor verslechtert. Goede docenten geven een vorm van kwaliteit, vernieuwing, veranderingen die meer bijtijds zijn en zorgen voor verbinding’, schrijven ze.

Hier zou eenieder op Saxion die zich betrokken voelt bij het onderwijs op Saxion op moeten aanslaan. De studenten raken een gevoelige snaar. Want niet-verlengen van tijdelijke contracten is een quick win, maar het is ook een sloopkogel. Je neemt niet afscheid op basis van kwaliteit, maar van wie je makkelijk afstand kunt nemen.

Dit zijn mensen die minder dan twee jaar geleden zijn aangenomen op de hogeschool. Ongetwijfeld met goede reden: vrij recent werd immers de afweging gemaakt: deze persoon heeft echt iets te bieden, die geven we een contract. Het is een hard gelag dat je die mensen moet laten gaan, om financiële redenen.

In nevelen gehuld

Het is duidelijk dat Saxion moet bezuinigen. Niet alleen in 2024, maar ook in de jaren erna zal de Rijksbijdrage, gebaseerd op bekostigde studenten, miljoenen dalen. Tegelijk is het hoe van de bezuinigingen (nog) in nevelen gehuld. Het college van bestuur stond erop om de Centrale Medezeggenschap achter gesloten deuren bij te praten over de koers. En een uitvraag van dit nieuwsmedium over de situatie met tijdelijke contracten bij de academies en diensten leverde teleurstellend weinig respons op: nog niet de helft van de directeuren reageerde.

Hiervoor, in oktober, bracht Saxion een enigszins cryptisch bericht uit over het voortijdige vertrek van bestuurder Jan Willem Meinsma, verantwoordelijk voor financiën en bedrijfsvoering. De krimp en de bezuinigingen zouden een ‘versterking van de executiekracht’ vragen – een ander type bestuurder. Maar wat voor bestuurder dat dan moet zijn, blijft onduidelijk.

Op 21 november verscheen er een ‘update’ op mijnsaxion, maar daar stond bitter weinig nieuwe informatie in. De belofte: ‘Je wordt als medewerker net zoals in de afgelopen maanden, door je directeur en/of manager op de hoogte gehouden van de bezuinigingsopgaven en de ontwikkelingen daar omheen.’ Het college van bestuur doet er, tot op heden, in het openbaar vooral het zwijgen toe hoe de bezuinigingen de komende jaren doorgevoerd worden.

Dat levert vragen op. Bijvoorbeeld waarom Saxion niet het – na de vette jaren - riante eigen vermogen inzet, zodat goede docenten of ondersteuners wellicht toch behouden kunnen worden omdat je meer tijd ‘koopt’ voor natuurlijke afvloeiing (mensen die elders gaan werken of met pensioen gaan). Of de terechte vraag die de Facility Management-studenten naar voren brengen: hoe kan de kwaliteit van hun opleiding gewaarborgd worden?

Communiceren

Het bestuur van Saxion doet er goed aan om helder te communiceren over de bezuinigingen. Die gaan mensen aan, zowel medewerkers, maar vooral ook studenten. Als duidelijk wordt dat bij AGZ tien tijdelijke contracten niet worden verlegd, dan is het logisch dat collega’s elders zich afvragen hoe dat bij hun zit. En natuurlijk kun je niet meteen alles vertellen, omdat de plannen nog gemaakt worden. Maar communiceren over het proces is waardevol, omdat je als bestuur je daarmee ook openstelt voor kritiek en – belangrijker – suggesties uit de organisatie zelf.

Maar telkens de boodschap: ‘we zagen de krimp aankomen en zijn voorbereid’, vertelt nu wel heel weinig over hoe de bezuinigingen gerealiseerd gaan worden, en hoe de kwaliteit van kerntaak onderwijs overeind blijft.